Door Jorrit Woudt
Zondag 30 oktober 2022
20e zondag na Trinitatis
Een luiaard ploegt niet in de herfst, en vraagt zich in de zomer af waarom hij niet kan oogsten (Spr. 20,4).
Vandaag gaat de wintertijd in, de klok wordt een uur teruggezet. Mijn bioritme vindt dat fijn; tegen de tijd dat ik aan de zomertijd gewend ben, gaat de wintertijd alweer in… Prachtig verkleurende bomen en rijp-witte weilanden; in Nederland kunnen we echt genieten van alle vier de seizoenen. Misschien ’s winters alleen nog 30 cm. meer sneeuw wat mij betreft, maar dat terzijde. Af en toe pluis ik eens na wat er op een bepaalde dag in het verleden allemaal is voorgevallen. De datum van vandaag gaf een paar interessante zoekresultaten. Op deze dag in 1944 was Walcheren bevrijd en helemaal in geallieerde handen. De gaskamers van Auschwitz werden voor de laatste keer gebruikt. In 1961 was er de grootste ontploffing aller tijden; een waterstofbom met een kracht van 50 megaton (Tsar Bomba) werd om 11.32u Moskouse tijd tot ontploffing gebracht boven een testterrein op Nova Zembla. In 1985 werd Wubbo Ockels als eerste Nederlander de ruimte in geschoten. En 5 jaar later op deze dag was om 20.25u de verbinding onder het Kanaal tussen the UK en het Europese vasteland een feit en was Groot-Brit tannië officieel geen eiland meer. Een greep uit de wereldnieuws-geschiedenis van 30 oktober. Het is ook de sterfdag van de, tot voor kort voor mij totaal onbekende, Duitse componist Robert Volkmann (1815-1883). Hij werd geboren in Budapest en ontving de eerste muzieklessen van zijn vader, een kerkmusicus die hoopte dat Robert in zijn voetsporen zou treden. Hij leerde orgel- en pianospelen, maar kon op twaalfjarige leeftijd ook al goed met viool en cello overweg. Hij volgde de lerarenopleiding in Freiberg (want ja, de kachel moet ook roken) maar richtte zich daarna toch volledig op de muziek. Voor verdere studie toog hij daarom in 1836 naar Leipzig. Daar ontmoette hij een andere Robert, namelijk Schumann, die hem stimuleerde en beïnvloedde. Eenmaal afgestudeerd werkte Volkmann als zangdocent in Praag, als pianodocent in Budapest en als componist in Wenen. In die stad ontmoette hij Johannes Brahms, met wie een innige vriendschap ontstond. Aan het eind van zijn leven keerde Volkmann terug naar Budapest, waar hij in 1883 overleed. Hij schreef een behoorlijk (voornamelijk instrumentaal) oeuvre voor piano solo, kamermuziek (viool en cello) en een aantal orkestwerken. Uit die laatste categorie luisteren we vandaag naar het 1e deel uit Serenade No. 2, Opus 63) in F major. Het lijkt alsof Volkmann in maat 17 (0:38) alvast stiekem een voorschotje neemt op Hervormingsdag.