Door Jorrit Woudt
Zondag 27 november 2022
1e zondag van Advent
De HEER heeft David trouw gezworen, en zijn belofte neemt Hij niet terug (Ps. 132,11).
Zowel Matteüs (1,-17) als Lucas (3,23-38) geeft een stamboom van Jezus. Lucas telt vanaf Jezus de geslachten helemaal terug tot aan Adam. Matteüs begint bij Abraham, komt langs Boaz en Isaï bij David uit, om te vervolgen met een hele rij koningen en via de Babylonische ballingschap sluit hij af met Jozef, de man van Maria, bij wie Jezus verwekt werd. Eigenlijk wordt hier de stamboom omgezaagd! Want hoewel voor de burgerlijke stand Jezus op naam van Jozef stond, was deze niet zijn echte vader. Hij is ontvangen in de schoot van de gezegende maagd Maria door de kracht van de Heilige Geest, zonder toedoen van een man (NGB art. 18). God vervult hiermee zijn belofte aan David (2 Sam. 7,8-16; 23,5; 110,4) op een unieke manier; op het moment suprême komt er geen mens aan te pas. Geen geboorte door verwekking en toch een geboorte voor Jozef, de zoon van David (aldus Prof. Van Bruggen). Jezus stond in zijn tijd bij de mensen bekend als de zoon van Jozef (Luc. 3,23; 4,22; Joh. 1,45; 6,42). Wie was die Jozef, van wie geen enkel kerstlied in het Liedboek melding maakt? En wie was bijv. zijn vader? Was dat Jacob (Matt. 1,16) of Eli (Luc. 3,23)? In Luc. 2,43 lezen we over de 12-jarige Jezus en ‘zijn ouders’ (latere handschriften: ‘Jozef en zijn moeder’), maar daarna verdwijnt Jozef geruisloos van het toneel. Maria komen we nog wel herhaaldelijk tegen. Zij is zelfs aanwezig bij de kruisiging (Joh. 19,25) en wordt vanaf dat moment door discipel Johannes in huis genomen. Op grond hiervan wordt vaak verondersteld dat Jozef toen al overleden was. Maar buiten de gegevens dat hij timmerman was (Matt. 13,55) en dat hij nog een aantal zonen had (Marc. 6,3) komen we uit de canonieke boeken over Jozef niet veel te weten. De nieuwtestamentische apocriefen zijn wat scheutiger met informatie. Eén geschrift draagt zelfs zijn naam: in de ‘Geschiedenis van Jozef de Timmerman’ zijn verhalen opgetekend die de opgestane Jezus aan zijn leerlingen zou hebben verteld. Zo lezen we: “Er was een man, genaamd Jozef, die afkomstig was uit Bethlehem, een stad in Juda en uit het huis van koning David stamde. Hij was goed thuis in de wetenschap en de leer. Zo werd hij priester in de tempel van de Heer. Bovendien oefende hij het beroep uit van timmerman.” Net als Paulus had Jozef blijkbaar naast zijn werk als wetgeleerde ook nog een ‘gewoon’ beroep. In het zgn. Proto-evangelie van Jacobus wordt beschreven dat Maria op 3-jarige leeftijd door haar ouders naar de tempel wordt gebracht (vgl. 1 Sam. 1,24). Op haar 12e verjaardag krijgt hogepriester Zacharias van God de opdracht om alle ongehuwde afstammelingen van koning David bij elkaar te roepen. Degene aan wie God een teken zou geven, moest zich over Maria moeten ontfermen. Weduwnaar Jozef legde zijn werk neer en ging ook naar die bijeenkomst. Ieder moest z’n staf inleveren (denk aan Num. 17,16-23); na het gebed van de hogepriester zou men zijn eigen exemplaar weer terugkrijgen. Maar er gebeurde niets, bij niemand. Als laatste kreeg Jozef zijn stok terug; die bloeide en er daalde een duif uit de hemel op het hoofd van Jozef neer. De hogepriester wees hem aan om Maria onder zijn hoede te nemen. Hij stribbelde eerst wat tegen maar ging uiteindelijk toch overstag omdat hem werd gedreigd met het lot van Korach, Datan en Abiram. Dat wil je toch niet over jouw huis afroepen, Jozef? Zo kwam Maria bij hem in huis. Interessante verhalen om eens kennis van te nemen. Maar laten we het er op houden dat we heus wel meer van Jozef hadden geweten als dat Gods bedoeling was geweest. Jozef staat voor het vervallen koningshuis waaraan de HERE naar zijn belofte trouw blijft (Ps. 89,4-5; 29). Het kind van Maria zal de troon van zijn vader David krijgen (Luc. 1,32). Al weten we niet veel van hem, Jozef was rechtschapen (Matt. 1,19) en zorgde met liefde en toewijding voor zijn vrouw en haar Kind. Zo werd hij, onopvallend aan de zijlijn, tot een instrument in Gods Vaderhand.
Klik hier voor de link naar het Youtube-filmpje