Memento mori (deel 1)

‹ Terug naar overzicht
Geplaatst op:
Gedenk te sterven… Besef goed dat je maar een sterfelijk mens bent! Woorden die volgens Tertullianus eens door een slaaf in het oor van de keizer gefluisterd werden, toen hij tijdens een triomftocht door Rome, staande op zijn zegewagen, als een godheid werd bejubeld door een uitzinnige mensenmassa. Om het met Psalm 103 (ber.) te zeggen: de mens is aan het sterven prijs gegeven. Daar willen we in deze editie met passende muziek bij stilstaan.

Door Jorrit Woudt

Zondag 13 november 2022
22e zondag na Trinitatis

Want doden noemen uw naam niet meer, wie in het dodenrijk kan U nog loven? (Ps. 6,6)

Maandag 31 oktober jl. vierden veel Nederlanders Halloween. Daarover schreven we in een vorig Kerkblad al het één en ander. Zelfs in het 20u-journaal ging het erover. Op Instagram zag ik een filmpje waarin de (christelijke) makers zich afvroegen waarom dit ‘feest’ (dat het zo genoemd wordt is mij eerlijk gezegd een raadsel) zo populair is bij velen. Halloween is een griezelfeest van de doden en dus niet zo’n onschuldig vermaak als wel wordt beweerd. Momenteel hebben veel mensen te kampen met psychische problemen als gevolg van de coronaperiode, de jeugdzorgwachtlijsten van de GGZ willen maar niet krimpen en het aantal zelfdodingen in Nederland staat sinds 2018 op gemiddeld 5 per dag. Wonderlijk dat velen dan toch tijdens een soortement van volksfeest juist de duisternis opzoeken om verkleed als heks of vampier anderen ‘voor de grap’ te laten schrikken. Alsof er nog niet genoeg mensen last hebben van angsten, nachtmerries, slapeloosheid, gedachten over de dood, depressies en voortdurende gevoelens van onrust. Bang zijn in het donker is heus niet alleen iets van kleine kinderen! Op een andere website las ik een artikel getiteld ‘De dood hoort bij het leven’. Zoals de herfst bij de lente. Volgens de schrijfster kunnen wij leven omdat mensen die vóór ons leefden overleden zijn. En zo zullen anderen na ons kunnen leven omdat wij eens zullen sterven. Een boom kan slechts tot bloei komen als de oude blaadjes afgestorven zijn. In tegenstelling tot wat ze altijd geleerd had vindt ze de mens niet de kroon op de schepping, maar voorbijgaand en vervangbaar. ‘Wij zijn tijdelijk, maar het leven blijft. Net als de dood, die niet haar vijand is, maar een trouwe metgezel.’ Dat deed me denken aan een cabaretier die zijn publiek eens vroeg niet te onaardig over de dood te denken. ‘Die is zo kwaad nog niet; een gevoelig jongetje, dat houdt van dansen en van kunst. De beste vriend aan het eind van ieders leven, die soms wat onbehouwen en onbedoeld wreed kan zijn. Dat heeft ‘ie dan echter niet zo gewild en zo lijdt hij zelf ook. Daarom moet je stijlvol met de dood omgaan.’ Dat de dood mensen bezighoudt en soms zelfs fascineert is volgens mij nog geen reden om te beweren dat ‘ie als vanzelf bij het leven hoort. Uit Gods woord leren we namelijk iets anders. De dood is door de zonde in de wereld gekomen (Rom.5,12). De zondeval zorgt ervoor dat de mens zijn oorspronkelijke doel mist, namelijk het ultieme leven in harmonie met God. De dood is je vriend niet, het is een verschrikkelijke laatste vijand (1 Kor. 15,26). Zoals duisternis uit zichzelf niks is maar juist het gebrek aan licht, zo is de dood het ontbreken van leven. God wil niet dat een mens moet sterven; Hij wil dat hij tot inkeer komt en in leven blijft (Ez. 18,23). Dus niks ‘de dood omarmen’. Jezus is gekomen, wie in Hem gelooft hoeft niet bang te zijn. Hem mogen we omhelzen (NGB art. 22)! Waar gaat jouw voorkeur naar uit: de duisternis of het licht? Ben jij liever gebonden of vrij? Kies je voor angst of liefde, de dood of het leven?
Jan Pieterszoon Sweelinck (1562- 1621) componeerde 6 variaties op het lied ‘Mein junges Leben hat eind End’. We luisteren naar een uitvoering van dit (oorspronkelijk voor orgel geschreven) werk door het Loeki Stardust Quartet. De melodie is gebaseerd op een volkslied uit Sweelincks tijd; een prachtige, melancholische melodie. De tekst is die van een jonge man die zijn levenseinde voelt naderen. Hij neemt alvast afscheid van de wereld, vraagt vergeving voor alles wat hij verkeerd heeft gedaan en beveelt zijn vrouw en kinderen aan in Gods bescherming.

Klik hier voor het linkje naar het Youtube-filmpje